Tích hợp sứ mệnh xã hội là gì? Các bài nghiên cứu khoa học

Định nghĩa tích hợp sứ mệnh xã hội

Tích hợp sứ mệnh xã hội (Social Mission Integration) là khái niệm chỉ việc lồng ghép các giá trị, mục tiêu và định hướng xã hội vào cấu trúc, chiến lược và hoạt động cốt lõi của một tổ chức. Đây không phải là một sáng kiến phụ trợ, mà là một yếu tố cấu thành bản sắc và hệ điều hành nội tại của tổ chức.

Trong lĩnh vực y tế, giáo dục và doanh nghiệp xã hội, tích hợp sứ mệnh xã hội thể hiện ở việc ưu tiên phục vụ cộng đồng yếu thế, cải thiện điều kiện sống, giảm chênh lệch về tiếp cận dịch vụ thiết yếu và hướng đến công bằng xã hội lâu dài. Các tổ chức có mức độ tích hợp cao thường được nhận diện bởi cam kết sâu sắc đối với phát triển bền vững và thay đổi xã hội tích cực.

Phân biệt sứ mệnh xã hội với trách nhiệm xã hội

Mặc dù hai khái niệm này đều liên quan đến việc tổ chức đóng góp cho xã hội, nhưng có sự khác biệt rõ ràng về phạm vi, cấu trúc và mục tiêu. Trách nhiệm xã hội (CSR) là một tập hợp hoạt động bên ngoài vận hành cốt lõi, mang tính hỗ trợ hoặc chiến dịch ngắn hạn. Trong khi đó, sứ mệnh xã hội là một phần nền tảng, xuyên suốt toàn bộ hoạt động của tổ chức.

Bảng sau minh họa sự khác biệt cơ bản giữa hai khái niệm:

Tiêu chí	Sứ mệnh xã hội	Trách nhiệm xã hội (CSR)
Phạm vi	Tích hợp trong toàn bộ cấu trúc tổ chức	Thường là một bộ phận hoặc chương trình riêng
Tính bền vững	Dài hạn, định hướng chiến lược	Ngắn hạn, theo chiến dịch
Mục tiêu chính	Tác động xã hội là trung tâm	Gắn kết cộng đồng, cải thiện hình ảnh

Vì vậy, tích hợp sứ mệnh xã hội không chỉ là “làm điều tốt”, mà là tổ chức hóa “làm điều đúng” như một nguyên lý vận hành.

Vai trò của tích hợp sứ mệnh xã hội trong tổ chức

Tích hợp sứ mệnh xã hội định hình bản sắc tổ chức, nâng cao uy tín và niềm tin từ cộng đồng. Đặc biệt trong giáo dục và y tế, việc này giúp xây dựng lực lượng lao động có năng lực chuyên môn cao đồng thời có trách nhiệm công dân sâu sắc.

Các tổ chức có tích hợp sứ mệnh xã hội thường đạt được những lợi ích vượt trội sau:

• Thu hút nhân lực chất lượng có lý tưởng cộng đồng
• Tạo nền tảng bền vững cho hợp tác liên ngành và quốc tế
• Gia tăng khả năng tiếp cận các nguồn tài trợ công và tư

Sự cam kết với sứ mệnh xã hội cũng giúp tổ chức tăng sức đề kháng trước biến động, vì mục tiêu hoạt động vượt lên trên lợi ích tài chính ngắn hạn, tạo ra giá trị lâu dài cho xã hội.

Tiêu chí đánh giá mức độ tích hợp sứ mệnh xã hội

Các tổ chức quốc tế đã phát triển khung tiêu chí cụ thể để đánh giá mức độ tích hợp sứ mệnh xã hội, nổi bật là hệ thống Social Mission Metrics. Bộ tiêu chí này đánh giá trên ba trụ cột chính: đào tạo, nghiên cứu và hoạt động dịch vụ cộng đồng.

Các nhóm tiêu chí bao gồm:

• Giáo dục: Nội dung chương trình đào tạo có lồng ghép các vấn đề công bằng xã hội, sức khỏe cộng đồng, đa dạng văn hóa.
• Nghiên cứu: Tỷ lệ công trình hướng đến nhóm dân cư dễ bị tổn thương hoặc vấn đề xã hội cấp thiết.
• Tổ chức: Chính sách tuyển dụng và phát triển nhân sự ưu tiên nhóm bị thiệt thòi; sự hiện diện của ban điều hành chuyên trách sứ mệnh xã hội.
• Đo lường tác động: Sử dụng các chỉ số định lượng như tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp làm việc tại vùng khó khăn, mức giảm bất bình đẳng sức khỏe trong khu vực tác động.

Việc áp dụng hệ tiêu chí này giúp tổ chức theo dõi tiến trình thực hiện sứ mệnh, minh bạch với đối tác và xây dựng chiến lược cải tiến liên tục.

Mô hình triển khai tích hợp sứ mệnh xã hội

Tích hợp sứ mệnh xã hội có thể được triển khai theo nhiều cấp độ tùy theo khả năng nội tại, lĩnh vực hoạt động và mức độ cam kết của tổ chức. Mô hình ba cấp dưới đây là khung tham chiếu phổ biến trong đánh giá chiến lược tổ chức:

1. Mức độ biểu kiến (symbolic integration): Tổ chức công bố tuyên bố sứ mệnh xã hội trong tầm nhìn hoặc giá trị cốt lõi nhưng chưa có hành động cụ thể hoặc đo lường.
2. Mức độ chức năng (programmatic integration): Có các chương trình lồng ghép sứ mệnh xã hội vào đào tạo, nghiên cứu hoặc hoạt động cộng đồng nhưng còn rời rạc, không đồng bộ.
3. Mức độ chiến lược (strategic integration): Sứ mệnh xã hội chi phối định hướng chiến lược tổng thể, được thể hiện rõ trong quy trình ra quyết định, phân bổ ngân sách, đánh giá tác động.

Ví dụ, một trường đại học y khoa thực hiện chiến lược tích hợp thông qua việc:

• Thiết kế chương trình học bắt buộc về công bằng y tế, y học cộng đồng
• Ưu tiên tuyển sinh cho các nhóm sinh viên đến từ cộng đồng khó khăn
• Xây dựng mạng lưới phòng khám vệ tinh tại vùng nông thôn, miền núi phục vụ cộng đồng

Các đơn vị ở mức độ tích hợp chiến lược thường có ban điều phối sứ mệnh xã hội chuyên trách và quy trình đánh giá nội bộ theo tiêu chí định lượng rõ ràng.

Lợi ích và tác động xã hội của việc tích hợp

Tích hợp sứ mệnh xã hội không chỉ nâng cao giá trị đạo đức của tổ chức mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trong dài hạn. Các tác động xã hội có thể đo lường bao gồm:

• Gia tăng cơ hội tiếp cận dịch vụ thiết yếu cho nhóm yếu thế
• Giảm bất bình đẳng trong y tế, giáo dục và tiếp cận thông tin
• Nâng cao chất lượng sống và phát triển cộng đồng

Lợi ích nội tại đối với tổ chức cũng rất rõ ràng:

• Gắn kết nhân viên và sinh viên thông qua mục tiêu cao cả
• Thúc đẩy sáng tạo trong nghiên cứu và giảng dạy
• Tăng cường khả năng kêu gọi tài trợ từ các tổ chức quốc tế và phi lợi nhuận

Các nghiên cứu của The Network: TUFH cho thấy những tổ chức có chiến lược tích hợp tốt đạt kết quả cao hơn trong hợp tác liên ngành, chỉ số ảnh hưởng cộng đồng và sự bền vững của mô hình đào tạo.

Thách thức trong việc tích hợp sứ mệnh xã hội

Việc tích hợp sứ mệnh xã hội trong thực tiễn đối mặt với nhiều rào cản cả về thể chế, nguồn lực lẫn văn hóa tổ chức. Các thách thức điển hình bao gồm:

• Xung đột giữa mục tiêu lợi nhuận và tác động xã hội: Đặc biệt trong doanh nghiệp giáo dục hoặc bệnh viện tư nhân, việc ưu tiên tài chính có thể triệt tiêu ý chí tích hợp sứ mệnh xã hội.
• Khó khăn trong đo lường: Tác động xã hội là khái niệm trừu tượng, khó định lượng và so sánh định kỳ.
• Thiếu năng lực tổ chức: Nhiều đơn vị thiếu đội ngũ chuyên trách và hệ thống quản trị phù hợp để tích hợp hiệu quả.

Giải pháp khuyến nghị bao gồm:

• Thiết lập khung chỉ số đo lường xã hội theo chuẩn quốc tế
• Bồi dưỡng năng lực nội bộ về lãnh đạo xã hội, nghiên cứu vì công bằng
• Thiết kế cơ chế tài chính hỗ trợ đổi mới sáng tạo phục vụ cộng đồng

Tích hợp bền vững đòi hỏi sự đồng thuận từ cấp lãnh đạo cao nhất và lồng ghép logic xã hội ngay từ khâu hoạch định chiến lược tổ chức.

Xu hướng toàn cầu về tích hợp sứ mệnh xã hội

Trên thế giới, các tổ chức giáo dục và y tế ngày càng đẩy mạnh tích hợp sứ mệnh xã hội như một phần không thể tách rời trong chiến lược phát triển. Các tổ chức như The Network: TUFH và Social Mission Metrics đã xây dựng cộng đồng thực hành toàn cầu nhằm chia sẻ mô hình, công cụ và kết quả triển khai tích hợp.

Liên Hiệp Quốc cũng khuyến khích tích hợp sứ mệnh xã hội trong mọi lĩnh vực thông qua Chương trình nghị sự 2030 và 17 mục tiêu phát triển bền vững (SDGs). Đặc biệt, các mục tiêu có liên quan trực tiếp gồm:

• SDG 3: Đảm bảo cuộc sống khỏe mạnh và nâng cao phúc lợi cho mọi người ở mọi lứa tuổi
• SDG 4: Đảm bảo nền giáo dục có chất lượng, công bằng và bao trùm
• SDG 10: Giảm bất bình đẳng trong và giữa các quốc gia

Các xu hướng chính đang nổi bật gồm:

• Đưa chỉ số xã hội vào hệ thống đánh giá xếp hạng đại học
• Tích hợp y học xã hội và công bằng trong chương trình giảng dạy
• Chuyển dịch từ mô hình “giáo dục vì việc làm” sang “giáo dục vì cộng đồng”

Tài liệu tham khảo

1. Social Mission Metrics – Measuring Social Mission in Health Professions Education
2. The Network: Towards Unity for Health (TUFH)
3. United Nations – Sustainable Development Goals
4. NCBI – Integration of Social Mission into Medical Education
5. Harvard Business Review – The Elusive Promise of Integrated Social Mission